<span>
</span>
<p style="text-align:center;text-indent:1.0cm;
line-height:150%;tab-stops:6.0cm 184.3pt 8.0cm;mso-layout-grid-align:none;
punctuation-wrap:simple;text-autospace:none;vertical-align:baseline;"><strong style="mso-bidi-font-weight:normal;"><span lang="IS" style="color: black; line-height: 150%; font-size: 12pt;">Ákvörðun Hæstaréttar</span></strong></p>
<p style="tab-stops:36.0pt;"><span lang="IS">Samkvæmt 4.
mgr. 16. gr. laga nr. 50/2016 um dómstóla standa að ákvörðun þessari
hæstaréttardómararnir Benedikt Bogason, Ingveldur Einarsdóttir og Sigurður
Tómas Magnússon.</span></p>
<p style="tab-stops:36.0pt;"><span lang="IS">Með beiðni
11. nóvember 2020 leitar íslenska ríkið eftir leyfi Hæstaréttar til að áfrýja
dómi Landsréttar 16. október sama ár í málinu nr. 322/2019: Sjálfseignarstofnunin
Ok gegn íslenska ríkinu, á grundvelli 1. mgr. 176. gr. laga nr. 91/1991 um
meðferð einkamála. Gagnaðili leggst gegn beiðninni. </span></p>
<p style="tab-stops:36.0pt;"><span lang="IS">Í málinu er
deilt um hvort landsvæðið Þóreyjartungur í Borgarfirði teljist þjóðlenda eða
eignarland, í skilningi laga nr. 58/1998 um þjóðlendur og ákvörðun marka
eignarlanda, þjóðlendna og afrétta. Með úrskurði óbyggðanefndar 11. október
2016 í máli nr. 5/2014 var komist að þeirri niðurstöðu að landsvæðið, eins og
það var afmarkað í úrskurðarorðum nefndarinnar, væri þjóðlenda í afréttareign Sjálfseignarstofnunarinnar
Oks. Fyrir héraðsdómi og Landsrétti krafðist gagnaðili þess að það ákvæði í
úrskurðinum yrði fellt úr gildi og viðurkennt að enga þjóðlendu væri að finna
innan framangreinds svæðis. Reisti hann kröfur sínar á því að landið væri háð
beinum eignarrétti hans. Leyfisbeiðandi var sýknaður af kröfunni í héraði.
Meirihluti Landsréttar féllst á hinn bóginn á kröfur gagnaðila. Í dómi
Landsréttar kom fram að ekki yrði annað ráðið en að Þóreyjartungur hefðu verið
innan landnáms eins og aðliggjandi lönd og tilheyrt jörðinni Hrísum. Þegar litið
væri til þess að landsvæðið skildi sig í engu, þegar kæmi að staðháttum,
gróðurfari og nýtingu, frá aðliggjandi og nálægum landsvæðum, sem óbyggðanefnd hefði
kveðið á um að væru eignarlönd, væri ekki ástæða til að álykta annað en að það
sama hefði átt við um það. Þá hefði ekkert komið fram í málinu um að sá beini
eignarréttur hefði síðar fallið niður. Einn dómari Landsréttar skilaði
sératkvæði og taldi að staðfesta bæri héraðsdóm.</span></p>
<p style="tab-stops:36.0pt;"><span lang="IS">Leyfisbeiðandi
telur að niðurstaða meirihluta Landsréttar sé bersýnilega röng að efni til og
að úrslit málsins hafi verulegt almennt gildi í skilningi 1. mgr. 176. gr. laga
nr. 91/1991. Hann telur að niðurstaða Landsréttur víki frá langri dómaframkvæmd
Hæstaréttar í þjóðlendumálum, meðal annars varðandi þær kröfur sem gerðar séu
til sönnunar um að landsvæði sé undirorpið beinum eignarrétti og varðandi mat
og túlkun á fyrirliggjandi heimildum.</span></p>
<p style="tab-stops:36.0pt;"><span lang="IS">Þegar litið
er heildstætt til þess að dómur í málinu getur haft fordæmisgildi um atriði sem
leyfisbeiðni er reist á og til þeirra hagsmuna sem um er deilt í málinu er beiðni
um áfrýjunarleyfi tekin til greina.</span></p>