Ákvörðun Hæstaréttar

1. Samkvæmt 4. mgr. 16. gr. laga nr. 50/2016 um dómstóla standa að ákvörðun þessari hæstaréttardómararnir Benedikt Bogason, Björg Thorarensen og Sigurður Tómas Magnússon.

2. Með beiðni 26. apríl 2025 leitar A leyfis Hæstaréttar, á grundvelli 1. mgr. 176. gr. laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála, til að áfrýja dómi Landsréttar 3. sama mánaðar í máli nr. 239/2024: A gegn íslenska ríkinu. Gagnaðili leggur það í mat Hæstaréttar hvort verða eigi við beiðninni.

3. Leyfisbeiðandi höfðaði málið til ógildingar á áminningu sem skólastjóri framhaldsskóla sem hann starfaði við veitti honum í kjölfar fundar þar sem komið hafði til harðra orðaskipta milli hans og stjórnenda skólans. Leyfisbeiðanda var veitt áminningin vegna ósæmilegrar framkomu í garð samstarfsfólks sem ekki þótti samrýmast starfi hans sem kennara við skólann.

4. Í héraðsdómi kom fram að leyfisbeiðandi hefði ekki verið áminntur fyrir að gagnrýna skólastjórnendur heldur sökum þess hvernig hann kom gagnrýni sinni á framfæri. Því hefði ekki verið brotið gegn tjáningarfrelsi hans. Þá var ekki talið að málsmeðferð við veitingu áminningarinnar hefði verið ábótavant. Féllst héraðsdómur á að framkoma leyfisbeiðanda á fundinum hefði verið með þeim hætti sem lýst væri í 14. og 21. gr. laga nr. 70/1996 um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins. Framkoma leyfisbeiðanda hefði þannig réttlætt áminningu og var gagnaðili sýknaður af kröfum hans. Í dómi Landsréttar kom fram að þótt framganga skólastjórnenda á fundinum kynni að hafa verið hvöss og þeir svarað gagnrýni leyfisbeiðanda á ákveðinn og beinskeyttan hátt breytti það því ekki að framkoma hans í garð samstarfsfólks hefði verið ósæmileg og ósamrýmanleg starfi hans sem kennara við skólann. Var niðurstaða hins áfrýjaða dóms staðfest með vísan til forsendna.

5. Leyfisbeiðandi telur að ómerkja eigi héraðsdóm en fyrir hendi séu ástæður til ómerkingar án kröfu. Þá byggir hann á því að með áminningunni hafi gagnaðili brotið gegn 3. mgr. 73. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands nr. 33/1944 og 10. gr. mannréttindasáttmála Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994. Einnig sé dómur Landsréttar í andstöðu við nálægðarregluna eins og hún hafi verið mótuð í dómaframkvæmd Mannréttindadómstóls Evrópu. Loks byggir leyfisbeiðandi á því að dómar héraðsdóms og Landsréttar séu bersýnilega rangir og rökstuðningi þar ábótavant. Leyfisbeiðanda hafi verið áminntur vegna þeirrar geðshræringar sem honum var komið í með óréttmætri framkomu skólastjórnenda á fundinum. Þá hafi ekki verið lagt mat á trúverðugleika einstakra vitna. Loks hafi framburður skólastjórnenda verið sagður trúverðugur þótt þeir hafi ítrekað verið staðnir að því að segja ósatt í skýrslutöku fyrir dómi leyfisbeiðanda í óhag.

6. Að virtum gögnum málsins verður hvorki litið svo á að úrslit þess hafi verulegt almennt gildi né að það varði sérstaklega mikilvæga hagsmuni leyfisbeiðanda í skilningi 1. mgr. 176. gr. laga nr. 91/1991. Þá verður ekki séð að dómur Landsréttar sé bersýnilega rangur að formi eða efni, sbr. 4. málslið sömu málsgreinar. Beiðni um áfrýjunarleyfi er því hafnað.