Ákvörðun Hæstaréttar

1. Samkvæmt 4. mgr. 16. gr. laga nr. 50/2016 um dómstóla standa að ákvörðun þessari hæstaréttardómararnir Ása Ólafsdóttir, Björg Thorarensen og Skúli Magnússon.

2. Með beiðni 23. apríl 2025 leitar A leyfis Hæstaréttar, á grundvelli 2. mgr. 167. gr. laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála, sbr. 2. mgr. 133. gr. laga nr. 20/1991 um skipti á dánarbúum o.fl., til að kæra úrskurð Landsréttar 9. apríl sama ár í máli nr. 116/2025: A gegn B. Gagnaðili leggst gegn beiðninni.

3. Mál þetta lýtur einkum að ágreiningi aðila um eignarhlutdeild sambúðarfólks í fasteign við opinber skipti til fjárslita.

4. Með úrskurði Landsréttar var úrskurður héraðsdóms staðfestur þar sem viðurkennt var að 30% af hreinni eign leyfisbeiðanda í nánar tiltekinni fasteign skyldi falla í hlut gagnaðila. Landsréttur tók undir þá niðurstöðu héraðsdóms að hvað sem liði opinberri skráningu á fasteignum, aðgreindum skattskilum og óskráðri sambúð aðila, hefði fjárhagsleg samstaða verið með þeim á sambúðartímanum. Jafnframt var fallist á með héraðsdómi að forsendur væru til að meta sérstaklega hlutdeild gagnaðila í þeirri eignamyndun sem varð á sambúðartímanum. Var í því tilliti horft til eignastöðu aðila við upphaf sambúðar, fjárhagslegrar samstöðu á sambúðartíma, lengd sambúðar, fjölskylduhaga, vinnuframlags innan og utan heimilis, menntunar leyfisbeiðanda á sambúðartímanum, tekjuöflunar aðila og framlags til eignamyndunar, þar með talið framlags föður gagnaðila við endurbætur og breytingar á fasteignum sem og notkunar aðila á þeim. Loks rakti Landsréttur að töluverð verðmætaaukning hefði orðið á fasteignum leyfisbeiðanda á sambúðartímanum.

5. Leyfisbeiðandi byggir á því að kæruefnið geti haft fordæmisgildi um réttarstöðu aðila við slit á óvígðri sambúð og hvað teljist til þeirrar eignamyndunar sem eigi sér stað á sambúðartíma. Þannig reyni á hvort hrein eign í þeirri fasteign sem deilt er um við lok sambúðar feli í sér eignamyndun á sambúðartímanum óháð þeim eignum sem hafi verið til staðar við upphaf sambúðar og hvort í því sambandi eigi að taka tillit til almennra verðbreytinga. Þá byggir hann á því að úrskurður Landsréttar sé bersýnilega rangur að efni til, einkum þar sem ranglega sé lagt til grundvallar að hrein eign leyfisbeiðanda í fasteigninni sem hann átti við lok sambúðar feli í sér þá eignamyndum sem hafi orðið á sambúðartímanum.

6. Að virtum gögnum málsins verður ekki talið að úrlausn um kæruefnið varði mikilsverða almannahagsmuni, geti haft fordæmisgildi eða grundvallarþýðingu fyrir meðferð málsins þannig að fullnægt sé skilyrðum 2. málsliðar 3. mgr. 167. gr. laga nr. 91/1991. Þá eru ekki efni til að beita heimild 3. málsliðar sömu málsgreinar á grundvelli þess að úrskurður Landsréttar sé bersýnilega rangur að formi eða efni. Beiðni um kæruleyfi er því hafnað.