Ákvörðun Hæstaréttar

1. Samkvæmt 4. mgr. 16. gr. laga nr. 50/2016 um dómstóla standa að ákvörðun þessari hæstaréttardómararnir Ása Ólafsdóttir, Björg Thorarensen og Skúli Magnússon.

2. Með beiðni 24. apríl 2025 leitar B leyfis Hæstaréttar, á grundvelli 2. mgr. 167. gr. laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála, sbr. 2. mgr. 133. gr. laga nr. 20/1991 um skipti á dánarbúum o.fl., til að kæra úrskurð Landsréttar 11. apríl sama ár í máli nr. 59/2025: A gegn B. Gagnaðili leggst gegn beiðninni.

3. Mál þetta lýtur að ágreiningi aðila við opinber skipti til slita á fjárfélagi við lok sambúðar. Deila aðilar einkum um eignarhlutdeild í fasteign sem þau bjuggu í og gagnaðili var einn þinglýstur eigandi að sem og fjórum ökutækjum og hjólhýsi sem gagnaðili var einnig skráður eigandi að. Munu aðilar hafa kynnst á árinu 2008 en sambúð þeirra skráð 2010. Eignuðust þau tvö börn á sambúðartímanum. Viðmiðunardagur skipta er 7. febrúar 2024.

4. Með úrskurði héraðsdóms var viðurkennd 30% hlutdeild leyfisbeiðanda í nánar tilgreindri fasteign og 40% hlutdeild í ökutækjum og hjólhýsi. Vísað var frá dómi kröfu leyfisbeiðanda um hlutdeild í innbúi aðila. Að öðru leyti var kröfum leyfisbeiðanda um hlutdeild í eignum skráðum á gagnaðila, endurgjald vegna afnota gagnaðila af eignarhlut leyfisbeiðanda í fyrrgreindri fasteign og hlutdeild í leigu vegna bílskúrs hafnað. Loks var kröfu gagnaðila um endurgjald úr hendi leyfisbeiðanda vegna afnota af nánar tilgreindri bifreið hafnað. Með úrskurði Landsréttar var staðfest sú niðurstaða héraðsdóms að slík fjárhagsleg samstaða hefði myndast með aðilum að meta yrði hlutdeild leyfisbeiðanda í eignamyndun sem orðið hefði á sambúðartímanum. Þótti í ljósi atvika rétt að viðurkenna að álitum 20% eignarhlutdeild leyfisbeiðanda í fasteigninni á móti 80% eignarhlutdeild gagnaðila. Þá þótti hæfilegt að játa leyfisbeiðanda sama hlutfall í ökutækjum og hjólhýsi. Vísað var frá héraðsdómi kröfu leyfisbeiðanda um hlutdeild í leigutekjum gagnaðila af bílskúr.

5. Leyfisbeiðandi byggir á því málið hafi verulegt almennt gildi og að dómur í því myndi hafa fordæmisgildi um fjárskipti við slit á óvígðri sambúð. Niðurstaðan sé bersýnilega röng að efni til og feli í sér gagngera breytingu á reglum sem mótast hafi í dómaframkvæmd. Leyfisbeiðandi byggir einnig á því að úrskurður Landsréttar sé haldinn formgalla þar sem ekki sé rökstutt hvers vegna úrskurður héraðsdóms sé í raun staðfestur en eignarhlutdeild leyfisbeiðanda allt að einu lækkuð. Þá sé einblínt um of á fjárframlög og óbeinu framlagi leyfisbeiðanda ekki veitt nægilegt vægi. Ranglega sé talið að verulegur munur hafi verið á eignastöðu aðila við upphaf sambúðar. Enn fremur sé rangt að leyfisbeiðandi fái ekki hlutdeild í fyrirtæki gagnaðila og endurgjald fyrir afnot hans af sameiginlegu heimili þeirra. Loks varði málið sérstaklega mikilvæga hagsmuni hennar.

6. Að virtum gögnum málsins verður ekki talið að úrlausn um kæruefnið varði mikilsverða almannahagsmuni, geti haft fordæmisgildi eða grundvallarþýðingu fyrir meðferð málsins þannig að fullnægt sé skilyrðum 2. málsliðar 3. mgr. 167. gr. laga nr. 91/1991. Þá eru ekki efni til að beita heimild 3. málsliðar sömu málsgreinar á grundvelli þess að úrskurður Landsréttar sé bersýnilega rangur að formi eða efni. Beiðni um kæruleyfi er því hafnað.