Ákvörðun Hæstaréttar

1. Samkvæmt 4. mgr. 16. gr. laga nr. 50/2016 um dómstóla standa að ákvörðun þessari hæstaréttardómararnir Benedikt Bogason, Ása Ólafsdóttir og Sigurður Tómas Magnússon.

2. Með beiðni 22. apríl 2025 leitar A leyfis Hæstaréttar, á grundvelli 1. mgr. 175. gr. laga nr. 91/1991 um meðferð einkamála, til að áfrýja dómi Héraðsdóms Reykjavíkur 28. mars sama ár í máli nr. E-3887/2024: A gegn embætti landlæknis og íslenska ríkinu. Gagnaðilar leggja það í mat Hæstaréttar hvort skilyrði 1. mgr. 175. gr. laganna til að áfrýja dómi héraðsdóm beint til Hæstaréttar séu uppfyllt.

3. Aðilar málsins deila um hvort saknæm og ólögmæt háttsemi hafi falist í upplýsingamiðlun gagnaðilans embættis landlæknis þegar hann sendi samtökunum […] bréf þar sem fram kom að deildarstjóri […] Landspítala væri kominn í ótímabundið leyfi og annar tekinn við starfi hans. Þá er jafnframt deilt um hvort leyfisbeiðandi sem gegndi því starfi hafi orðið fyrir miska.

4. Í dómi héraðsdóms kom fram að samtökin […] væru landssamtök sem létu sig […] varða. Þau hefðu sent erindi til embættis landlæknis um að til þeirra hefðu leitað notendur […] og starfsmenn á […] Landspítala og lýst því sem hljómað hefði eins og ill meðferð sem varðaði hugsanlega við lög nr. 74/1997 um réttindi sjúklinga sem og […]. Við þessar aðstæður hefði verið viðbúið að embætti landlæknis þyrfti að bregðast við erindinu í samræmi við ákvæði laga nr. 71/2007 um landlækni og lýðheilsu. Fyrir lá að leyfisbeiðandi hafði kvartað til Persónuverndar 2. nóvember 2021, vegna miðlunar embættis landlæknis til […], sem í úrskurði 22. desember 2022 hafði komist að því að miðlunin samræmdist ákvæðum laga nr. 90/2018 um persónuvernd og vinnslu persónuupplýsinga. Í kjölfar álits umboðsmanns Alþingis endurupptók Persónuvernd málið og í úrskurði 29. febrúar 2024 var komist að þeirri niðurstöðu að embætti landlæknis hefði farið gegn nánar tilteknum ákvæðum laga nr. 90/2018. Í héraðsdómi kom fram að af ákvæðum upplýsingalaga nr. 140/2012 leiddi að engin þagnarskylda ríkti um hverjir teldust starfsmenn opinberrar stofnunar. Upplýsingamiðlun gagnaðilans, embættis landlæknis, með bréfi 31. maí 2021 hefði átt sér næga stoð í lögum nr. 90/2018 og gæti því ekki falið í sér ólögmæta og saknæma háttsemi samkvæmt 2. mgr. 5. gr. og 3. tölulið 9. gr. laganna. Tilvísanir leyfisbeiðanda til sjónarmiða um æruvernd og friðhelgi einkalífs högguðu ekki þeirri niðurstöðu.

5. Leyfisbeiðandi byggir á því að málið hafi verulegt fordæmisgildi um túlkun á lögum nr. 90/2018 og skörun þeirra við upplýsingalög og stjórnsýslulög nr. 37/1993. Jafnframt hafi málið fordæmisgildi um beitingu og túlkun á bótareglum fyrrgreindu laganna. Í niðurstöðu héraðsdóms sé vísað til þess að 2. mgr. 5. gr. laga nr. 90/2018 takmarki ekki rétt til aðgangs að gögnum sem mælt sé fyrir um í upplýsingalögum. Leyfisbeiðandi telur að reglan geti ekki átt við í þessu tilviki og hafi ekki veitt gagnaðilanum embætti landlæknis heimild til að veita […] persónuupplýsingar um hann. Þá hafi […] ekki óskað eftir umræddum persónuupplýsingum í aðdraganda þess að miðlun þeirra fór fram. Jafnframt telur leyfisbeiðandi fordæmisgildi málsins felast í úrlausn þess álitaefnis hvort dómstólar geti endurskoðað efnislegan úrskurð eftirlitsstjórnvalds. Að lokum byggir leyfisbeiðandi á því að málið varði mikilvæg réttindi hans til friðhelgi einkalífs sem varin séu af 1. mgr. 71. gr. stjórnarskrárinnar og mannréttindasáttmála Evrópu.

6. Að virtum gögnum málsins er ekki fullnægt því skilyrði 1. mgr. 175. gr. laga nr. 91/1991 til að áfrýja málinu beint til Hæstaréttar að niðurstaða þess geti haft fordæmisgildi, almenna þýðingu fyrir beitingu réttarreglna eða verulega samfélagslega þýðingu að öðru leyti. Þegar af þeirri ástæðu er beiðninni hafnað.